Cờ Tổ quốc trên tuyến đầu - Kỳ 2: Nắng gió đảo xa
Theo UBND H.Quế Sơn, thời gian qua, địa phương tập trung tập trung hoàn thiện các tiêu chí đô thị loại 4 cho TT.Đông Phú như hạ tầng đô thị, kiến trúc cảnh quan, tỷ lệ lao động phi nông nghiệp…Việc điều chỉnh quy hoạch chung TT.Đông Phú phù hợp với phát triển đô thị loại 4 đã được UBND huyện thống nhất với định hướng mở rộng về phía Nam, quy hoạch bài bản các cụm làng nghề, các cụm công nghiệp thu hút nhà đầu tư.Đồ án quy hoạch xây dựng vùng phát triển H.Quế Sơn đến 2030 được UBND tỉnh Quảng Nam thông qua khẳng định, Quế Sơn với trung tâm là Đông Phú có hệ thống giao thông kết nối hoàn thiện.Trung tâm H.Quế Sơn là TT.Đông Phú có dư địa lớn về đất đai và tiềm năng phát triển kinh tế. Hiện nay tỷ lệ lấp đầy ở các KCN đạt 70%, với lợi thế về quỹ đất công nghiệp và nguồn lao động dồi dào phục vụ các ngành may mặc, điện tử, sản xuất vật liệu xây dựng, khai thác khoáng sản, công nghiệp chế biến nông lâm sản… thu hút nhiều nhà đầu tư quan tâm.Hiện nay, hạ tầng của TT.Đông Phú cơ bản hoàn thiện, với hệ thống các khu hành chính và dân cư bài bản. Đặc biệt, dự án Khu phố chợ Đông Phú được chính quyền địa phương xác định là đô thị mới, tạo động lực để TT.Đông Phú hoàn thành các tiêu chí trở thành đô thị hành chính cấp huyện lớn nhất ở phía Tây Bắc Quảng Nam, kết nối các huyện thị Quế Sơn, Hiệp Đức, Thăng Bình, Tam Kỳ.Công ty CP Xây dựng và Thương mại 591, chủ đầu tư Khu phố chợ Đông Phú cho biết, dự án hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng vào tháng 9.2025 như cam kết với UBND tỉnh.Theo ông Nguyễn Thành Danh, đại diện đơn vị phát triển dự án Khu phố chợ Đông Phú, trong bối cảnh thị trường BĐS Quảng Nam bị khan hiếm nguồn cung đất nền, thì đây được xem là dự án kiểu mẫu, với pháp lý rõ ràng minh bạch, nhiều tiềm năng nên đang nhận được sự quan tâm của thị trường, nhất là thị trường Hà Nội.Mới đây, tại cuộc tiếp doanh nghiệp định kỳ tháng 12.2024, lãnh đạo tỉnh Quảng Nam cho biết địa phương có nhiều giải pháp hỗ trợ, hướng dẫn để dự án Khu phố chợ Đông Phú hoàn thành đúng tiến độ cam kết, đưa vào khai thác sử dụng, phục vụ kế hoạch phát triển của H.Quế Sơn mới và quy hoạch chung của Quảng Nam.Quan hệ tình dục bình thường nhưng không có con, đi khám phát hiện teo tinh hoàn
Học giả Robert Beer có hơn 30 năm nghiên cứu và thực hành nghệ thuật Phật giáo Tây Tạng. Ông là một trong những người phương Tây đầu tiên tích cực tham gia vào loại hình nghệ thuật này.
3 ngày cầm lái Mitsubishi Xpander 2022: 5 điểm cộng, 2 điểm trừ
Trao đổi với Thanh Niên chiều 2.1, ông V.Đ.H., Chánh thanh tra H.Bình Giang (Hải Dương), cho biết đã trình bày với cơ quan điều tra mọi vấn đề liên quan đến vụ việc đâm ô tô vào rạp đám tang ven đường tỉnh 392, thuộc địa bàn TT.Kẻ Sặt (H.Bình Giang).Nói về thông tin khi gây tai nạn thì trong người có nồng độ cồn, ông H. cho hay điều này không khẳng định là bản thân ông đã uống rượu, bia trước đó."Nồng độ cồn là việc của nồng độ cồn. Đừng nghĩ có nồng độ cồn là do uống rượu, uống bia. Bây giờ các bạn lại cứ bảo có nồng độ cồn rồi lại hỏi tôi trước đó đã uống rượu ở đâu", ông H. phân bua và từ chối chia sẻ thông tin về việc trước đó đã ăn, sử dụng đồ ăn, thực phẩm gì khiến cơ thể có nồng độ cồn.Như đã đưa tin, trước đó, vào 14 giờ ngày 31.12.2024, ô tô biển kiểm soát 34A-707.XX do ông H. điều khiển, khi di chuyển trên đường tỉnh 392 đã đâm thẳng vào rạp đám tang do gia đình ông Đ.V.T dựng chiếm dụng lòng đường tại Km 0+200 đường tỉnh 392.Vụ tai nạn làm 5 người bị thương, được đưa đi bệnh viện điều trị. Kiểm tra nồng độ cồn sau vụ tai nạn, lực lượng chức năng xác định ông này có vi phạm.Nguyên nhân vụ việc bước đầu được xác định là do ông H. không chú ý quan sát khiến ô tô đâm vào rạp đám tang dựng trên đường tỉnh 392, ngược với hướng ô tô đang di chuyển.Cơ quan chức năng nhận định nguyên nhân vụ tai nạn cũng xuất phát từ việc gia đình ông Đ.V.T (người địa phương) dựng rạp chiếm lòng đường tỉnh 392.Sau khi xảy ra vụ tai nạn, Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương Lê Ngọc Châu đã giao Công an tỉnh Hải Dương chỉ đạo Công an H.Bình Giang và các cơ quan, đơn vị liên quan khẩn trương điều tra, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với cá nhân vi phạm.Đối với UBND H.Bình Giang, cần khẩn trương làm rõ, xem xét trách nhiệm đối với tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc để người dân dựng rạp đám tang dưới lòng đường (nếu có).
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Hàng ngàn học sinh một trường quốc tế nghỉ học vì giáo viên không đến trường
Phút 90+6, HLV Phùng Thanh Phương tung vào sân trung vệ trẻ Nguyen Zan Hoyt Le Cao (tên viết tắt Zan Nguyễn) để thế chỗ Nguyễn Thái Quốc Cường.Zan Nguyễn vào sân ở những thời điểm cuối trận căng thẳng, nóng bỏng nhất, khi CLB Đà Nẵng bị dẫn 0-1 không còn gì để mất đang toàn lực tấn công để san bằng cách biệt mong manh 1 bàn thắng, bằng những đường rót bóng bổng vào khu vực cấm địa của CLB TP.HCM.Có thể xem việc HLV Phùng Thanh Phương tung Zan Nguyễn vào sân là một công đôi việc, vừa ngắt khí thế tấn công của CLB Đà Nẵng, tranh thủ thêm khoảng 1 phút thay người quý giá, lại giúp hàng thủ CLB TP.HCM chống bóng bổng hiệu quả hơn.Zan Nguyễn sinh năm 2006, chỉ mới 19 tuổi, có bố mẹ đều là người Việt. Anh sinh ra lớn lên ở TP.Boston (Mỹ), học bóng đá ở môi trường bóng đá học đường của Mỹ và chủ động liên hệ đầu quân cho CLB TP.HCM để thử sức mình ở quê hương bố mẹ.Zan Nguyễn được HLV Phùng Thanh Phương đánh giá có tiềm năng, sở hữu chiều cao và độ dày lý tưởng, có ý thức tập luyện và sinh hoạt chuyên nghiệp nhưng vẫn còn khá "non", phải trau dồi thêm nhiều kinh nghiệm.Được biết, đội bóng có biệt danh "Chiến hạm đỏ" đang cố gắng đẩy nhanh hoàn tất hồ sơ, tiến hành các bước thủ tục để sớm nhập tịch cho chàng trai 19 tuổi mang 100% dòng máu thuần Việt.Với quãng thời gian gần 10 tháng phía trước, khả năng Zan Nguyễn có hộ chiếu Việt Nam là rất cao.Nếu tiếp tục giữ tinh thần chuyên cần học hỏi, được HLV Phùng Thanh Phương từng bước "thử lửa" và có số phút thi đấu tại V-League một cách hợp lý, chàng trai cao 1,90 m này biết đâu sẽ được ban huấn luyện đội tuyển U.22 Việt Nam để mắt đến.
